Vorig jaar was het jaar van Erasmus en hebben we mogen genieten van de lezingen over hem en zijn vriend Thomas More. Dit jaar is het Luther, namelijk op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen vastspijkerde aan de deur van de slotkerk te Wittenberg. Deze haast mythische gebeurtenis en de uitwerking hiervan, wordt vaak gezien als het begin van de Reformatie en van wat we nu ‘protestantisme’ noemen: een vernieuwingsproces dat de kerk en de wereld heeft veranderd.

Erasmus en Maarten Luther hebben hun stempel gedrukt op het denken van de eerste helft van de zestiende eeuw en hun ideeën hebben doorgewerkt in de eeuwen daarna tot op vandaag. Zij hebben elkaar echter nooit ontmoet. Beide hebben duizenden brieven geschreven, maar Erasmus heeft slechts vier brieven aan Luther geschreven en Luther maar twee aan Erasmus. Een groot deel van de communicatie liep via vrienden en kennissen. Maar uit die indirecte communicatie, die de periode van 1516 (dus al voordat Luther wereldnieuws werd vanwege zijn 95 stellingen over de aflaat) tot 1536 (het jaar waarin Erasmus gestorven is) beslaat, weten we hoe Erasmus en Luther over elkaar gedacht hebben. In de jaren 1524 en 1527 waren zij via publicaties in een felle discussie met elkaar gewikkeld over de vrij wil. Daaruit blijkt dat zij totaal verschillende uitgangspunten hadden en tot diametraal tegenover elkaar staande conclusies kwamen. Ingegaan wordt op het dispuut tussen Erasmus en Luther in de context van hun tijd en op de actuele betekenis daarvan.

Dr. Dick Akerboom is gepromoveerd op een theologisch-historisch onderzoek naar het dispuut tussen Erasmus en Luther over de (on)vrijheid van het menselijk willen. Van 1981 tot 2006 was hij wetenschappelijk medewerker Patristiek en Geschiedenis van de Theologie aan de Theologische Faculteit Tilburg. Van 2007 tot 2012 was hij universitair docent Religiegeschiedenis van het christendom aan de Universiteit van Tilburg binnen de Faculteit Geesteswetenschappen.

Details