Verslag Heidegger en zijn tijd van Rüdiger Safranski

leestijd plm. 3 min.

Op 15 juni 2017 hebben we het boek “Heidegger en zijn tijd” van Rüdiger Safranski besproken.

Allereerst kwam het werk als boek ter sprake. We waren unaniem van oordeel dat Safranski een grote prestatie heeft geleverd. Het boek is helder van taal en heeft een duidelijke structuur. Het is niet alleen een biografie maar geeft ook een goed overzicht van de filosofie van Martin Heidegger. Safranski beschrijft heel overtuigend hoe ook Heidegger een kind van zijn tijd is geweest.

Het tweede aspect dat we bespraken is Heidegger als persoon. Hier was onze mening minder positief. Het feit dat Heidegger een overtuigd nazi is geweest doet al betwijfelen of hij een heldere kijk heeft gehad op de toenmalige maatschappij. Ook na WO-2 is hij nooit teruggekomen op zijn eerdere politieke uitspraken, maar een antisemiet is Heidegger waarschijnlijk niet geweest. Verder blijkt hij in sommige opzichten nauwelijks anders te denken dan de klassieke orthodoxe Veluwse boer. Heideggers woorden “het menselijk bestaan (Dasein) is geworpen en het zijn heeft zich als last geopenbaard“ passen goed in een bevindelijke tekst uit de bible-belt. Heidegger kan ook als romanticus of mysticus gekarakteriseerd worden. Mentaal is hij waarschijnlijk nooit volledig ontsnapt aan het kleinburgerlijk milieu waar zijn wieg heeft gestaan.

Voor velen is Heidegger de belangrijkste filosoof van de twintigste eeuw. Zijn biografie en persoonlijkheid zijn vanzelfsprekend niet de aspecten waaraan Heidegger zijn grote roem als denker te danken heeft. Toch lijkt Heidegger in zijn geschriften niet altijd consistent te zijn. Hij benadrukt het wetenschappelijke karakter van de filosofie en zegt dat “de persoonlijke stellingname van de filosoof – net als in iedere andere wetenschap – buiten beschouwing dient te blijven.” Even later noteert hij “Levend binnen een omringende wereld heeft alles voor mij en overal iets te betekenen, alles draagt het karakter van de wereld, het wereldt”. Ook drijft hij de spot met de zogenaamd waardevrije wetenschap. Deze opmerkingen van Heidegger zijn moeilijk met elkaar te rijmen.

Heidegger verkreeg zijn grote bekendheid door het boek “Sein und Zeit” waar Safranski ruim aandacht aan geeft. Het oordeel van de de filosofische gemeenschap is echter niet algemeen positief, maar na de Tweede Wereldoorlog vond het boek met name in Frankrijk veel weerklank. Tussen 1936 en 1938 schreef Heidegger “Beiträge zur Philosophie”. Dit werk is minder samenhangend dan “Sein und Zeit” en de auteur is hier soms nauwelijks of niet meer te volgen. Heidegger zegt zelf al “Als de grondstemming uitblijft, is alles dwangmatig geratel van begrippen en loze woorden” en ook “Hier wordt niet beschreven en niet verklaard; hier staat het zeggen niet tegenover wat gezegd moet worden, maar is dit het zelf, als wezing van het zyn.”

Safranski is hier zeer kritisch en schrijft “dit hele metafysische dadaïsme stelt semantisch niets voor”.

Met bovenstaande opmerkingen is maar een korte impressie gegeven van het prachtige boek van Safranski en van het filosofische denken van Martin Heidegger.

 

 

 

Nieuwsbrieven archief

Nieuwsbrieven

Suster Bertken - Nieuwsbrief Herfst 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Zomer 2021 Suster Bertken - Correctie Nieuwsbrief Pinksteren 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Pinksteren 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Pasen 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Februari 2021 Suster Bertken - Kerst Nieuwsbrief Suster Bertken - Nieuwsbrief voor